పేటీఎం ….ప్రస్తుతం హాట్‌టాపిక్. దేశవ్యాప్తంగా పెద్ద సంఖ్యలో యూజర్లు ఉన్న ఈ ఆన్‌లైన్ చెల్లింపుల వ్యవస్థ ప్రస్తుతం వివాదాల్లో చిక్కుకుంది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా వర్సెస్ పేటీఎం వివాదం కొంతకాలంగా నడుస్తోంది. చివరకు ఈ వివాదం తీవ్రమైంది. ఫలితంగా పేటీఎంపై రిజర్వు బ్యాంకు ఆంక్షలు విధించింది. ఆన్‌లైన్ చెల్లింపులకు సంబంధించిన అనేక నిబంధనలను పేటీఎం పేమెంట్ బ్యాంక్ పట్టించుకోలేదన్నది రిజర్వు బ్యాంక్ చేస్తున్న ప్రధాన ఆరోపణ. మోసపూరిత లావా దేవీలు నిర్వహిస్తున్నారన్న ఆరోపణలు కూడా ఉన్నాయి. రెగ్యులేటరీ నిర్లక్ష్యం, నిబంధ నల ఉల్లంఘన ఆరోపణలతో రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఇటీవల పేటీఎంపై ఆంక్షలు విధించింది. డిపాజిట్లు స్వీకరిం చడం వంటి వాటిపై నిషేధం విధించింది. ఈ పరిణామాలతో పేటీఎం యూజర్లలో ఆందోళన నెలకొంది. చాలామంది స్టార్టప్ కంపెనీ సీఈవోలు పేటీఎంపై చర్యల్ని ఖండించారు. అయినప్పటికీ రిజర్వు బ్యాంక్ వెనక్కి తగ్గలేదు. పేటీఎంపై కఠిన చర్యలు ఇంకా కొనసాగవచ్చని తెలుస్తోంది.
ఆన్‌లైన్ చెల్లింపుల వ్యవస్థ అయిన పేటీఎంపై రిజర్వు బ్యాంక్ విధించిన ఆంక్షల ప్రభావం సదరు కంపెనీ షేర్లపై విపరీతంగా పడింది. రిజర్వు బ్యాంక్ నియంత్రణలు విధించిన తరువాత దేశవ్యాప్తంగా పేటీఎం షేర్లు భారీగా పడిపోయాయి. అనేక ఎక్స్‌ఛేంజ్‌లలో ట్రేడింగ్‌కు ముందే భారీ ఎత్తున షేర్లు పతనమయ్యాయి. ఒక దశలో పేటీఎం షేర్ ధర రూ. 609కు పడిపోయింది. గత ఆరు వారాల్లో పేటీ ఎంకు సంబంధించి ఇదే కనిష్ట ధర అంటున్నాయి మార్కెట్ వర్గాలు. రానున్న రోజుల్లో పేటీఎం షేర్లు మరింతగా పడిపోతాయన్న ఊహాగానాలు మార్కెట్ వర్గాల్లో వినిపి స్తున్నాయి.
డిపాజిట్ల స్వీకరణతో పాటు వినియోగదార్ల ఖాతాలు, వాలెట్లు, ఫాస్టాగ్‌లలో టాప్‌ఆప్‌ను నిలిపివేయడానికి పేటీఎం పేమెంట్స్ బ్యాంక్‌కు రిజర్వు బ్యాంక్ మరో 15 రోజుల సమయాన్ని ఇచ్చింది. ఈ నెల 29 తరువాత ఈ సేవలన్నీ నిలిపివేయాలని గతంలో రిజర్వు బ్యాంక్ ఆదేశించింది. అయితే మార్చి 15 వరకు గడువు పొడిగిస్తున్నట్లు రిజర్వు బ్యాంక్ తాజాగా ప్రకటించింది. అప్పటిలోగా పేటీఎం బ్యాంక్ వినియోగదారులు, వ్యాపారులు ప్రత్యామ్నాయ ఏర్పాట్లు చేసుకోవడానికి మరికొంత సమయం అవసరం అవుతుందని భావించే ఆర్బీఐ గడువు పెంచింది. పీపీబీఎల్‌ – పొదు పు, కరెంటు ఖాతాలు, ప్రీ పెయిడ్ ఇన్‌స్ట్రుమెంట్లు, ఫాస్టాగ్‌లు, నేషనల్ కామన్ మొబిలిటీ కార్డుల్లో ఉన్న డబ్బుల నిల్వ ను మార్చి 15 తరువాత వినియోగించుకోవచ్చు. అయితే కొత్తగా డబ్బులు మాత్రం జమ చేయలేరు.
పేటీఎం పేమెంట్ బ్యాంక్‌ను కట్టడి చేయడానికి రిజర్వు బ్యాంకు నియంత్రణలు విధించడంతో సమాజంలోని ఒక అతిపెద్ద వర్గం ప్రభావితం అయ్యే అవకాశాలున్నాయి. ఎందుకుంటే డిజిటల్ పేమెంట్ మార్కెట్‌లో పేటీఎం వాటా దాదాపు 17 శాతం ఉంది.రిజర్వు బ్యాంక్ తీసుకున్న నిర్ణయాలతో దేశవ్యాప్తంగా కోట్లాదిమంది ఆన్‌లైన్ డిజిటల్ చెల్లింపుదారులు ప్రభావితం అవుతారని మార్కెట్ వర్గాలు పేర్కొంటున్నాయి.
ఆన్‌లైన్ చెల్లింపులకు సంబంధించి పేటీఎం తరచుగా నిబంధనలు ఉల్లంఘించిందన్నది రిజర్వు బ్యాంక్ చేసిన ప్రధాన ఆరోపణ. ఆడిట్ నివేదికతో పాటు ఇతర సమాచారం మేరకు ఈ విషయం వెల్లడైనట్లు ఆర్బీఐ పేర్కొంది. ఈ నేపథ్యంలో బ్యాంకుల నియంత్రణ చట్టంలోని 35 ఏ నిబంధన ప్రకారం ఫిబ్రవరి 29 తరువాత నుంచి పేటీఎం పేమెంట్స్ బ్యాంక్‌లో క్రెడిట్ డిపాజిట్‌, లావాదేవీలు, వ్యాలెట్‌, ఫాస్టాగ్‌ టాప్‌ఆప్‌లు నిలిపివేస్తున్నట్లు రిజర్వు బ్యాంక్ ప్రకటించింది. అయితే వినియోగదారులు తమ బ్యాలెన్స్ ఉపసంహరించుకోవడానికి, వాటిని ఉపయోగించుకోవడానికి పేటీఎం పూర్తిగా సహకరించాలని రిజర్వు బ్యాంకు కోరింది. అందుకు అనుగుణంగా వినియోగదారులకు సౌకర్యాలు కల్పించాలని ఆర్బీఐ పేర్కొంది. పేటీఎంలో సేవింగ్స్ అకౌంట్, కరెంట్ అకౌంట్, ఫాస్టాగ్‌లలో నిల్వ ఉన్న మొత్తాల విత్‌డ్రా వినియోగం విషయంలో కస్టమర్లపై ఎటువంటి ఆంక్షలు ఉండవని రిజర్వ్ బ్యాంక్ స్పష్టం చేసింది.
ఇదిలా ఉంటే, పేటీఎం మాతృసంస్థ వన్‌ 97 కమ్యూనికేషన్స్ తమ నోడల్ ఖాతాను పేటీఎం పేమెంట్స్ బ్యాంక్ నుంచి యాక్సిస్ బ్యాంకుకు మార్చింది. ఇందువల్ల పేటీఎం క్యూఆర్‌, సౌండ్ బాక్స్ , కార్డ్ మెషీన్ సేవలు మార్చి 15 తరువాత వ్యాపారులకు యధావిధిగా కొనసాగుతాయని సంస్థ తెలిపింది. నోడల్ ఖాతా అంటే, సంస్థ ఖాతాదారులు, వ్యాపారుల లావాదేవీలన్నింటినీ ఈ ఖాతా ద్వారా సెటిల్ మెంట్ చేస్తారు.